van Tweede Wereldoorlog naar onafhankelijkheid
Onlangs opende Verzetsmuseum Amsterdam een nieuwe afdeling over de voormalige Nederlandse koloniën. Deze multimediale presentatie vormt het sluitstuk van de grote vernieuwing die begon in december 2022, met de opening van de permanente tentoonstelling over Nederland in de Tweede Wereldoorlog. Het Verzetsmuseum is nu compleet.
De Tweede Wereldoorlog bracht in de voormalige koloniën grote veranderingen teweeg en stimuleerde het verzet tegen Nederland als koloniale onderdrukker. In Indonesië bestond al sinds de jaren 1920 een sterke nationalistische beweging. Na de snelle nederlaag tegen Japan in 1942 hadden de Nederlanders er definitief afgedaan. Suriname en de Nederlands-Caribische eilanden werden door de bauxietmijnen en olie-industrie van groot belang voor de geallieerde oorlogvoering, wat hun zelfvertrouwen versterkte.
Direct na de oorlog voerde het verarmde Nederland een bloedige koloniale oorlog in een vergeefse poging om Indonesië als kolonie te behouden. Ook de nasleep van deze oorlog en de doorwerking van het koloniale verleden tot op de dag van vandaag komen aan bod.
Overeenkomsten, verschillen en dwarsverbanden
De nieuwe afdeling biedt een nieuwe kijk op deze geschiedenis, gebaseerd op recent historisch onderzoek. Er is veel aandacht voor de ervaringen van de oorspronkelijke bewoners, de enorme veranderingen in het dagelijks leven, en het verzet tegen zowel Duitsland en Japan als Nederland. Thema’s belichten de ervaringen in Indonesië, Suriname en de Caribische eilanden, waarbij overeenkomsten, verschillen en dwarsverbanden zichtbaar worden. Een voorbeeld is het thema ‘burgers achter prikkeldraad’. Hoewel algemeen bekend is dat Europeanen door de Japanners in kampen werden opgesloten, waren er ook kampen in Suriname en op Bonaire voor personen die staatsgevaarlijk werden geacht, zoals Duitsers, NSB-ers en enkele antikoloniale activisten.
Persoonlijke verhalen
Het Verzetsmuseum richt zich sinds de vernieuwing sterker dan ooit op het vertellen van persoonlijke verhalen vanuit verschillende perspectieven. Dit zet aan tot nadenken, bevordert dialoog en geeft inzicht in de waarde van tolerantie, vrijheid en democratie. Met de opening van de nieuwe afdeling over de voormalige Nederlandse koloniën zijn meer dan 30 persoonlijke verhalen toegevoegd – belangrijke verhalen die bijdragen aan een veelzijdig beeld van een cruciale periode uit onze gezamenlijke geschiedenis.
