Jan Ykema – Genieten, dat is winnen
Een man met meer dan één leven. Een man die door het verleden, in het heden en vooral in de toekomst leeft. De man die we kennen als dé sprinter in Calgary ’88, de man die de benen van staal had en de reactie van een explosie. De man die afgleed, maar terug kwam voor geluk en dat is waar hij nog altijd voor gaat. Dat is de winst die voor altijd valt te boeken.
Jan Ykema, we zochten hem op bij De Pharshoeke, aan het Friese Heegermeer in Heeg, waar hij zijn ‘huidige’ leven prima op de rit heeft. Het leven als ondernemer en eigen baas. Meer dan trots op het feit dat hij clean is, al meer dan 15 jaar. De meeste mensen kennen Ykema vanuit zijn gouden jaren in Calgary, hij was goed als langebaanschaatser met als specialiteit de sprint. En wat voor een sprint. Net iets beter waren helaas de Oost-Duitsers, maar hoogstwaarschijnlijk reden zij onder invloed. Ykema had naar eigen zeggen beter kunnen zijn, althans: “Als ik kennis had gemaakt met dat spul toen, dan was ik daar ook nieuwsgierig naar geweest. Sterker nog, als iemand van de medische staf je dat zou aanraden, zou je het zeker doen. Je doet alles voor resultaat. Je moet de beste zijn.”
Die mentaliteit, het leven voor het resultaat zit bij Jan Ykema in het aard van het beestje. Inmiddels als schilder aan de slag, maar nog steeds de sportersmentaliteit. “Ik moet m’n tijd optimaal benutten, bezig zijn en het beste uit mezelf halen. Iedere dag weer.”
Sprint was nooit echt een gewaardeerde discipline geweest in de schaatssport. De mannen van de lange afstanden waren de echte topsporters, in sprint deed Nederland niet mee. De tijd nu is anders. De sprint is een gewaardeerde afstand, waar het toen een bijzaak was. Ykema stopte op z’n 26ste op het ijs en gleed de makelaardij in. De jaren na de hoogtij, gingen snel. Het succes in de makelaardij als jonge jongen ook. En dat succes smaakte naar – letterlijk – meer, naar verdovende middelen, waar hij zijn tweede leven, na het succes van de sport, instapte.
Zijn eigen geheim, dacht hij.
“Niemand die het doorhad, dacht ik, het was mijn geheimpje. Tot ik dingen begon te vergeten en niet goed meer kon handelen – maar dan hebben we het over de tijd van 3 gram per dag.”
Een heftig verhaal, waar de meeste mensen alleen het negatieve van zien, maar Ykema kwam op een keerpunt. Op een punt waar hij meer wilde zijn dan zijn verleden, meer in het heden en het nu wilde leven. Hij greep alle hulp aan en ging praten. “In de sport praat je niet over je problemen, dat zijn alleen maar excuses, maar ik was nu meer dan alleen de sporter, ik was verslaafd aan dat spul, dus als ik eruit wilde, moest ik wel praten. En dat wilde ik. Eruit.”
Als dappere hond deelde hij zijn verhaal, dat er daadwerkelijk wel een zwart gat bestaat na de topsport, dat er meer is dan alleen succes en de grootste boodschap ooit; dat drugs niet iets is om aan te zitten, maar vooral om vanaf te blijven.
Echter kwam Jan er – toen hij publiekelijk zijn verhaal deed – al snel genoeg achter hoe hard de wereld en de mensen zijn. En dat is wat hem heeft gemaakt tot wie hij nu is. Misschien een tikkie onzekerder dan eerst, maar nog steeds een sportman in hart en nieren. De mentaliteit om van zijn zwakte zijn sterkte te maken en vooral te zorgen dat het altijd een beetje beter kan. Hoewel hij eerst misschien niet zo kon genieten van de kleine dingen in het leven en alleen maar meer en beter wilde, is dat hetgeen wat het leven mooi maakt. Juist die kleine dingen – een glimlach op straat, of een zonnestraal op zijn gezicht – is dat wat de dag nu mooi maakt. Hij wil van toegevoegde waarde zijn. Meer zijn dan alleen de dag beleven, en het beste resultaat afleveren. Jan Ykema, een man die zijn dal gebruikte als lezing, als les, als weg weer terug naar boven. En daar staat hij dan, nu letterlijk op de ladder (lees: zijn eigen schildersbedrijf) omhoog. Het leven vieren, in de kleine dingen en vooral gelukkig zijn. Dat is het doel van Jan Ykema. Gelukkig zijn, dat haal je toch echt uit de kleinste dingen. Genieten van iedere dag die je mag zijn. Met inmiddels weer een gemeende glimlach op zijn gezicht. Genieten, dat is winnen.
Bridget van Alphen
Gepubliceerd in editie 2019-4, mei 2019