Nu, een aantal weken na de jaarwisseling, als het besef doordringt dat de goede voornemens gesneuveld zijn, is het wel passend om het over eerlijkheid te hebben. In de zin van ‘hoe heerlijk is eerlijk’.
Bij eerlijke handel denkt iedereen meteen aan Fairtrade (in Nederland opererend onder de vlag van Stichting Max Havelaar), en dat is niet zo vreemd als je je realiseert dat die organisatie al sinds 1997 wereldwijde initiatieven ontplooit om boeren een reële prijs voor hun producten te laten krijgen en hun werkomstandigheden te verbeteren. In het begin het domein van geitenwollensokkenenthousiastelingen (minstens driedubbele woordwaarde), maar gaandeweg door steeds meer mensen serieus genomen.
Inmiddels is er sprake van een hieruit voortvloeiende ontwikkeling. Consumenten willen, nee eisen steeds meer duidelijkheid over de herkomst van een product, de omstandigheden waaronder de producent zijn werk doet, en over de juiste waarde van het product. Het is niet de snuivende grachtengordel die het stokje overneemt van de blowende student, maar de consument zoals u en ik.
Niet vreemd dat dit bij koffie, als het op één na meest verhandelde product ter wereld, het hardst lijkt te gaan. Steeds meer koffiebars kopen hun specialty coffee in bij importeurs die actief zijn op het vlak van direct trade (in duidelijk Nederlands: direct bij de boer zélf inkopend), en kunnen hun klanten een product aanbieden waarvan gegarandeerd een groot deel van de prijs bij de boer terechtkomt. Niks grote organisatie met strijkstok, maar een transparante handel. Wij hebben zelf ervaring met de ultieme vorm hiervan: de oogst opkopen bij de koffieboer en zelf importeren. Ook als door klimatologische omstandigheden de oogst een keer tegenvalt, want daar kan die boer namelijk niks aan doen. Een eerlijke prijs voor zijn koffie stelt hem (of haar) in staat om investeringen te doen in bijvoorbeeld goede droogbedden (overkapte tafels in plaats van een plat dak op het huis) waardoor de kwaliteit van de koffie met sprongen vooruitgaat. Hogere kwaliteit, betere prijs, hogere inkomsten voor de boer, en nóg lekkerder koffie. De cirkel is rond.
Deze behoefte aan ‘eerlijkheid’ groeit. Het afzetvolume van deze producten neemt toe (trek een parallel met vleesvervangers), mensen worden veeleisender en stellen kritische vragen, en overzien steeds beter het totale plaatje.
Eén hobbeltje: we willen natuurlijk wél een Hollands prijsje. Onze agrariërs kennen dit probleem als geen ander.
Van calvinisme naar kwalinisme, we gaan het meemaken.
